Δεν υπάρχει τρόπος να καταλάβεις τη διαφορά ανάμεσα στην τέχνη και τη μη-τέχνη απλά, κοιτάζοντας.

— Arthur Dando

Αυτές τις ημέρες ζούμε μία υπέροχη βόλτα στο κιτς, στο χάος των αναμνήσεων και στον κόσμο της τέχνης. Ζούμε μία ιστορία με πολλές ιστορίες μέσα της – ιστορίες χωρίς λογοκρισία έτσι, όπως αρέσουν στον ιδρυτή μας – ελεύθερα και αληθινά. Ίσως γι’ αυτό ο κυρ-Γιάννης της Κυρ-Γιάννη σηματοδοτεί ένα από τα πλέον επιδραστικά μυαλά σήμερα, στην οινοποίηση, την αυτοδιοίκηση, την επιχειρηματικότητα και τον πολιτισμό.

Η έκθεση «Το Χάος των Αναμνήσεων. Αφηγήσεις από τη συλλογή με τα κιτς αντικείμενα του Γιάννη Μπουτάρη» στρέφει το βλέμμα προς την ανθρώπινη κατάσταση και φωτίζει τον κόσμο μας, τους δεσμούς που μας χωρίζουν και μας ενώνουν, την αλήθεια ή το ψέμμα μας, το εγκάρδιο γέλιο μας και το κροκοδείλιο δάκρυ μας. Το κιτς κινείται ανάμεσα σε αυτές τις «περιοχές» κι έτσι η συλλογή του κυρ-Γιάννη, οι άνθρωποι που συγκέντρωσε γύρω της και φυσικά, η έκθεση που απολαμβάνουμε αυτές τις ημέρες συνθέτουν μία μοναδική εμπειρία για όλους μας. Είμαστε στην αθηναϊκή γκαλερί a.antonopoulou.art Το μάτι περιηγείται. Και η ιστορία ξεκινά…

Μια φορά κι έναν καιρό, ένας σκύλος κι ένας γατόπαρδος αναλάβανε την αποστολή να γίνουν οι φύλακες της έκθεσης του δημάρχου Θεσσαλονίκης. «Ο Μπάμπης και η Σούλα να μας φυλάνε!», πρότεινε κάποιος και τα δύο πορσελάνινα ζώα στέκουν έκτοτε στην είσοδο της γκαλερί. Η Σούλα ατενίζει μία καταπράσινη ζούγκλα, ελέγχοντας ταυτόχρονα, περιμετρικά τον χώρο. Ο Μπάμπης με ύφος «Για να δεις καλό σαν πίνεις, Να σε πίνει μην τ’ αφήνεις» είναι αφοσιωμένος στον μπουφέ, όπου εκτίθεται η πλήρης σειρά Παράγκα λευκό, ερυθρό, Flowers ροζέ και λευκό sparkling.

Αυτή η ιστορία αναδύει το άρωμα του αυτοσαρκασμού, της ελευθεροστομίας και της μακροθυμίας του Γιάννη Μπουτάρη. Μεταφέρει το αντισυμβατικό του πνεύμα και τη διαπίστωσή του ότι, όπως «το σταφύλι που έλαμπε στον ήλιο πριν λίγες μέρες, γίνεται πολτός και παράγει διοξείδιο» έτσι είναι και το κιτς, «ασχήμια που συνυπάρχει με την ομορφιά».

Αυτή η ιστορία αναγνωρίζει τούτη την πραγματικότητα˙ με βλέμμα ορθάνοιχτο στο διαφορετικό, το κρυφό και το παραμελημένο˙ κριτικό και όμως, έτοιμο να εμπνεύσει από αθώα αστεία έως οξυδερκή κοινωνικοπολιτικά σχόλια. Είναι το βλέμμα του Νώε, όταν η αποστολή του επιτηρείται από τις ένοπλες δυνάμεις. Είναι το βλέμμα του Όργουελ, όταν βλέπει τον Λένιν να νουθετεί τη Φάρμα των Ζώων του. Είναι το βλέμμα του Παράκελσου, όταν πίνει από την κούπα του Πούτιν. ^*  Είναι το παράδοξο που βιώνουμε ζώντας σε ένα κιτς κόσμο.

Ο Γιάννης Μπουτάρης αντιμετωπίζει το κιτς με ευθύτητα και χιούμορ.  Η συλλογή του, γεννημένη κάπως τυχαία, κληρονόμησε το ανορθόδοξο DNA του ιδιοκτήτη της και διαμορφώθηκε από τα αμέτρητα ταξίδια του στον κόσμο. Η απόσυρση αυτών των αντικειμένων από την κυκλοφορία τον διασκέδαζε και μαζί διασφάλιζε – τουλάχιστον στην αρχή – ότι μόνο μερικοί άνθρωποι με γερή αισθητική κράση θα υπομένανε αυτή την τρομερή ανθολογία. Μέχρι που ο Γιάννης Μπουτάρης αποφάσισε να εκθέσει τη συλλογή του στο Κτήμα Κυρ-Γιάννη στο Γιαννακοχώρι, όπου ακόμα περισσότεροι ανακάλυψαν τα οξύμωρα κάλη της˙ανάμεσά τους και η γκαλερίστα Αγγελική Χ. Ανωντοπούλου.

Μαζί, παρέα με την εικαστικό Νικομάχη Καρακωστάνογλου-Μπουτάρη που διαμόρφωσε τον χώρο, τον ιστορικό τέχνης Χριστόφο Μαρίνο που επιμελήθηκε τον κατάλογο, και μία εξαίρετη ομάδα επαγγελματιών από τον χώρο της τέχνης, οργάνωσαν έναν κόσμο ονειρικών εικόνων με φαντασία και σκωπτική διάθεση. Τη βραδιά των εγκαινίων ο Μπάμπης και η Σούλα καλωσόρισαν τους ξεχωριστούς καλεσμένους και όλοι εμείς, χάρη σε αυτή τη συλλογική δουλειά, είχαμε την ευκαιρία να μοιραστούμε παλιές και νέες αναμνήσεις από το χάος – χωρίς λογοκρισία, ελεύθερα και αληθινά.

Αυτή η ιστορία δεν έχει τέλος. Συνεχίζεται ως έκθεση μέχρι τις 29 Οκτωβρίου 2016 στην γκαλερί a.antonopoulou.art και ως πραγματικότητα σε όλα τα πεδία στο διηνεκές. Το κιτς στην εποχή μας συστήνεται αχαλίνωτο σε όλες του τις μορφές – το πολιτικό κιτς, το εθνικιστικό κιτς, το μεταμοντέρνο, το ηθικιστικό, το συναισθηματικό… Ο Γιάννης Μπουτάρης το αναγνωρίζει, το αγαπά και μαζί, το αποστρέφεται. Αυτή η έκθεση είναι το ειρωνικό του σχόλιο, μία πρόσκληση για να γελάσουμε και μία πρόκληση να ξεχωρίσουμε τι είναι γνήσιο και τι όχι, χωρίς αυταπάτες. Ίσως γιατί, όπως λέει και ο ίδιος, μόνο έτσι «…Μπορείς να βαδίζεις μέσα στο χάος και να ανακαλύπτεις ομορφιές μέσα στην ασχήμια.»

* Ο Πούτιν, ο Παράκελσος, ο Λένιν, ο Νώε, η Σούλα και τα άλλα παιδιά είναι μερικοί από τους ήρωες που πρωταγωνιστούν στις αφηγήσεις της έκθεσης.

**  Το κιτς παραμονεύει: η ιστορία αυτή πρωτοδημοσιεύτηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2016, για να λογοκριθεί μία ημέρα αργότερα και να αναδημοσιευτεί με τίτλο UNCENSORED.