Νάουσα

Η αμπελουργική χρονιά για την Νάουσα ξεκίνησε με ένα άνυδρο Γενάρη και έναν Φλεβάρη με ελάχιστες βροχές, οι μέσες θερμοκρασίες ήταν φυσιολογικές για την εποχή ,το γεγονός  αυτό βοήθησε στην έγκαιρη ολοκλήρωση των καλλιεργητικών φροντίδων.
Ακολούθησαν δυο μήνες, Μάρτιος και Απρίλιος με μεγάλα διαστήματα εντόνων βροχοπτώσεων και ελάχιστες θερμοκρασίες αρκετά χαμηλές για την εποχή, αυτό επέδρασε στα φυτά παρατείνοντας την  έκπτυξη στους οφθαλμούς ,οι ημερομηνίες των φαινολικών σταδίων οδηγούσαν σε μια οψιμότερη χρόνια κατά μια εβδομάδα .

Γράφημα 1. Η μέση θερμοκρασία αέρα (°C) στη Νάουσα το 2020 σε σχέση με το μ.ο. 2003-2019 για τους μήνες Ιανουάριο ως Οκτώβριο

Για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο είχαμε πολλές μπόρες μικρής διάρκειας και έντασης, οι θερμοκρασίες χαρακτηρίζονταν από θερμές ημέρες και αρκετά δροσερές βραδιές για την εποχή. Αυτό δημιούργησε μια μακρά περίοδο ανθοφορίας σε όλες τις ποικιλίες, με αποτέλεσμα να έχουμε μέτριου μεγέθους τσαμπιά με μικρές ράγες.

Στον Ιούλιο είχαμε αρκετές ήμερες με βροχές μικρού όγκου και  μια ισχυρή καταιγίδα στα μέσα του μήνα με 72 χιλιοστά βροχής πολύτιμα σ αυτό το στάδιο για τα φυτά μας, με συνήθεις θερμοκρασίες για την εποχή. Ο περκασμός για τις Γαλλικές ξεκίνησε φυσιολογικά στις 15 του μήνα και ολοκληρώθηκε στα τέλη της επόμενης εβδομάδας. Αντίστοιχα, για τα Ξινόμαυρα ξεκίνησε στις 25. Όλα τα παραπάνω συνετέλεσαν στο να αναμένουμε την ημερομηνία τρύγου για την κάθε ποικιλία στο σύνηθες.

Τέλος, στις αρχές Αυγούστου είχαμε μια μεγάλη καταιγίδα και μετά μια παρατεταμένη περίοδο υψηλών θερμοκρασιών ως τα μέσα Σεπτεμβρίο, που αρχίζει να παρατηρείτα μεγάλη διακύμανση στην μέση ημερησία κ μέση νυχτερινή θερμοκρασία.

Όλα τα παραπάνω οδήγησαν σε μια χρονιά που τα σταφύλια σε όλες τις Γαλλικές ποικιλίες του κτήματος ωρίμασαν ικανοποιητικά, σε αντίθεση με το Ξινομαυρο που η επιλογή μέσα στον αμπελώνα λόγο της ανομοιομορφίας στην ωρίμανση ήταν δύσκολη, με τρεις συγκομιδές να γίνονται για όλα τα κομμάτια.

Γράφημα 2. Η βροχόπτωση (mm) στη Νάουσα το 2020 σε σχέση με το μ.ο.2003-2019 για τους μήνες Ιανουάριο ως Οκτώβριο

Τα κρασιά των γαλλικών ποικιλιών είναι έντονα αρωματικά, με υψηλή οξύτητα και ωραία χρώματα, με το Cabernet Sauvignon να ξεχωρίζει.

Τα Ξινόμαυρα έχουν όμορφα χρώματα, όχι πολύ έντονα και αρώματα που ξεχωρίζουν. Παρατηρούμε μεγάλη διαφοροποίηση στα χαρακτηριστικά των κρασιών μεταξύ των διαφορετικών κομματιών. Κάθε κομμάτι εκφράζει έντονα το terroir του, δίνοντας ξεχωριστό χαρακτήρα στο κρασί.

Αμύνταιο 

Στο Αμύνταιο είχαμε έναν ξηρό και ήπιο χειμώνα. Τα φυτά δεν μπόρεσαν να «ξεκουραστούν» επαρκώς. Οι συνθήκες αυτές μας ευνόησαν ώστε να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε νωρίτερα το κλάδεμα και την προετοιμασία των χωραφιών προς φύτευση. Η άνοιξη μπήκε στο ίδιο μοτίβο, με τον Μάρτιο να ξεκινάει με παρόμοιες συνθήκες αλλά να κλείνει με δύο επεισόδια χιονοπτώσεων, γύρω στις 20/03 ασθενή και το βράδυ της 31/03 προς 01/04 έντονη χιονόπτωση, σπάνια ακόμη και για το Αμύνταιο. 

Η χιονόπτωση και ο παγετός που ακολούθησε είχαν ως αποτέλεσμα αφενός την οψίμιση της έκπτυξης των οφθαλμών κατά 5-7 ημέρες και αφετέρου το πάγωμα των οφθαλμών σε ποσοστό περίπου 10% σε κάποιους αμπελώνες. Η έκπτυξη συνεχίστηκε σχετικά ομαλά, με κάποιες ανομοιομορφίες, που οφείλονταν κυρίως στον ήπιο χειμώνα. Μετά τις χιονοπτώσεις ακολούθησαν βροχοπτώσεις, που ως ένα βαθμό εξισορρόπησαν τη χειμερινή ξηρασία. Ο Μάιος ξεκίνησε ψυχρός, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει η ανάπτυξη των βλαστών αλλά στα μέσα του μήνα είχαμε ένα επεισόδιο ασυνήθιστα υψηλών θερμοκρασιών που επίσης καταπόνησε τα φυτά. Η άνθηση ήρθε στο δεύτερο δεκαήμερο του Ιουνίου, επίσης 5-7 ημέρες οψιμότερα. Είχε κανονική διάρκεια αλλά οι χαμηλές θερμοκρασίες, οι νεφώσεις και οι βροχές συνέβαλαν ώστε κάποιες ποικιλίες, όπως το Chardonnay, να παρουσιάσουν σε κάποιους αμπελώνες φαινόμενα ανισορραγίας. Σε κάποιες άλλες ποικιλίες, όπως το Ξινόμαυρο, τον Ροδίτη και το Syrah συνέβαλε θετικά, ώστε να έχουμε μακριούς και αραιούς, συνεπώς χαλαρούς βότρεις.

Το καλοκαίρι ήταν ψυχρό. Οι βροχοπτώσεις ως και τον Ιούνιο ήταν λίγες γεγονός που μαζί με τις χαμηλές θερμοκρασίες συνέβαλλε στη συνέχιση της μειωμένης βλαστικής αύξησης. Ο Ιούλιος και ο Αύγουστος ήταν οι πιο βροχεροί των τελευταίων 15 ετών με τις βροχοπτώσεις να είναι ραγδαίες και μικρής διάρκειας, σημείο της κλιματικής αλλαγής που μάλλον έχει φτάσει για τα καλά στο Αμύνταιο. Οι επιπτώσεις αυτών των βροχοπτώσεων ήταν αύξηση της πίεσης προσβολής από ασθένειες σε ευαίσθητες ποικιλίες και η αύξηση των αποδόσεων. Εντούτοις, η καλή δουλειά στο αμπέλι συνέβαλλε στην ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων.

Ο περκασμός ήρθε επίσης 5-7 ημέρες οψιμότερα σε σχέση με τις κανονικές για το Αμύνταιο χρονιές. Η ωρίμανση ήταν παρατεταμένη και σε κάποιες περιπτώσεις ανομοιόμορφη παρατείνοντας την αγωνίας μας για την έναρξη του τρύγου και αναγκάζοντάς μας σε συνεχείς δειγματοληψίες και γευστικές δοκιμές στο αμπέλι για την επιλογή του βέλτιστου δυνατού σημείου για τη συγκομιδή.

Μετά τις βροχοπτώσεις του Αυγούστου είχαμε μια περίοδο παρατεταμένης ξηρασίας που διήρκησε σχεδόν για όλο τον Σεπτέμβριο. Ο αντίκτυπος στα σταφύλια ήταν θετικός βοηθώντας τα να έχουν καλή φυτοϋγεία και ποιοτικά χαρακτηριστικά. Οι πρώιμες λευκές ποικιλίες ήταν αρωματικές, με κανονική οξύτητα για τα δεδομένα του Αμυνταίου. Οι ερυθρές Merlot και Syrah ωρίμασαν κανονικά, με χαμηλότερα σάκχαρα από το 2019 και λιγότερο πλούσια φαινολικά. Περισσότερο, ευνοημένο από τις συνθήκες του Σεπτεμβρίου ήταν το Syrah, που εμφάνισε σημάδια ελαφριάς αφυδάτωσης, που είναι επιθυμητά για τη συγκεκριμένη ποικιλία στο τελικό στάδιο της ωρίμανσης.

Οι όψιμες ποικιλίες, Ροδίτης και Ξινόμαυρο, ευνοήθηκαν επίσης από τις ξηρικές συνθήκες του Σεπτεμβρίου. Οι λίγες σχετικά βροχές στο τέλος του και στις αρχές Οκτώβρη δε δημιούργησαν προβλήματα. Αντιθέτως, βελτίωσαν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους, βοηθώντας τες να ωριμάσουν ικανοποιητικά, μετά την παρατεταμένη ανομβρία του Σεπτέμβρη. Ο Ροδίτης είχε τυπική οξύτητα και ήταν αρκετά αρωματικός. 

Το Ξινόμαυρο στις πρώτες ημέρες της συγκομιδής ήταν ικανοποιητικό, ενώ από τη μέση και προς το τέλος είχε εξαιρετικά χαρακτηριστικά, με τα σάκχαρα να κινούνται από το μέσο όρο της περιοχής και πάνω, ισορροπώντας με την οξύτητα, που ήταν υψηλή αλλά όχι ενοχλητική. Οι επιλεγμένοι παλιοί αμπελώνες για την Καλή Ρίζα είχαν εξαιρετικά φαινολικά χαρακτηριστικά, με υψηλότερα από τα συνηθισμένα pH.

Γράφημα 4. Η βροχόπτωση (mm) στο Αμύνταιο το 2020 σε σχέση με το μ.ο.2003-2019 για τους μήνες Ιανουάριο ως Οκτώβριο

Τα λευκά κρασιά του 2020 είναι έντονα αρωματικά, τόσο στη μύτη, όσο και στο στόμα, με μακριά επίγευση και ισορροπημένη οξύτητα.

Τα ροζέ Ξινόμαυρα έχουν φρούτο και όμορφη οξύτητα τυπικά της ποικιλίας.

Τα ερυθρά κρασιά των γαλλικών ποικιλιών είναι αρωματικά, με μέτριο όγκο και δομή και ισορροπημένο αλκοόλ. Το ερυθρά Ξινόμαυρα δείχνουν να έχουν αρκετό φρούτο στη μύτη και το στόμα, με μέτριο σώμα και καλή δομή.

Γουμένισσα

Οι συνθήκες ήταν παρόμοιες με τις άλλες δύο περιοχές.

Η περίοδος από τέλη Απριλίου έως και αρχές Ιουνίου ήταν αρκετά  βροχερή, δημιουργώντας πίεση προσβολής από ασθένειες, που όμως αντιμετωπίστηκε επιτυχώς. Το καλοκαίρι παρουσίασε ήπιες θερμοκρασίες, με κάποια μικρά διαστήματα καύσωνα, ενώ το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου έντονες βροχοπτώσεις έπληξαν την περιοχή καθυστερώντας τον τρύγο μερικές ημέρες ακόμη. Από τις 20 Αυγούστου έως και τα τέλη Σεπτεμβρίου, επικράτησαν υψηλές θερμοκρασίες με έντονη ηλιοφάνεια και απουσία βροχής, βοηθώντας τα σταφύλια να ωριμάσουν κανονικά, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα ασθενειών.

Ο τρύγος για τις πρώιμες λευκές ποικιλίες ξεκίνησε 5 ημέρες αργότερα σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές. Οι ερυθρές γαλλικές ποικιλίες παρουσίασαν γρήγορη αύξηση σακχάρων και σχεδόν ταυτόχρονη τεχνολογική ωρίμανση, ευνοώντας τις οψιμότερες ποικιλίες Syrah και Cabernet Sauvignon. Το Ξινόμαυρο και η Νεγκόσκα ωρίμασαν σε κανονικές για την περιοχή ημερομηνίες ή και λίγο οψιμότερα. 

Οι λευκές ποικιλίες Sauvignon Blanc, Chardonnay, Μαλαγουζιά και Ασύρτικο είναι αρωματικές με ικανοποιητικές οξύτητες σε συνδυασμό με τους επιθυμητούς βαθμούς baume. Οι γαλλικές ερυθρές έχουν μέτριο αλκοόλ, με ικανοποιητική δομή και όγκο.

Το Ξινόμαυρο και η Νεγκόσκα είναι αρωματικές με τον τυπικό χαρακτήρα της περιοχής. 

Νάουσα

Ο χειμώνας στη Νάουσα ήταν σχετικά ψυχρός, κυρίως οι δύο πρώτοι μήνες του, με λίγα χιόνια και μέτριες  βροχοπτώσεις.

Τόσο ο Φλεβάρης, όσο και ο Μάρτης ήταν θερμότεροι, με αποτέλεσμα οι οφθαλμοί να αρχίσουν να ξυπνούν νωρίτερα (γράφημα 1). Όμως, ο ψυχρός Απρίλιος καθυστέρησε την έκπτυξή τους, η οποία συνέβει 10 μέρες αργότερα από αυτήν του 2018, στις συνήθεις ημερομηνίες για την περιοχή. Παρόλες τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, ο θερμοκρασιακά άστατος καιρός του Μάρτη και του Απρίλη οδήγησαν τα φυτά σε ανομοιόμορφη έκπτυξη.

Ο σχετικά ψυχρός και βροχερός Απρίλης και ο επίσης ψυχρός και βροχερός Μάιος οδήγησαν σε αυξημένη πίεση περονόσπόρου, αλλά και ωιδίου που συνεχίστηκε μέχρι και τα μέσα Ιουλίου, εξαιτίας των συνεχών βροχοπτώσεων (γράφημα 2). Για να μειώσουμε τον κίνδυνο προσβολής των σταφυλιών από  ωίδιο, εξαιτίας της αυξημένης ζωηρότητας των φυτών, σε αρκετα αμπελοτεμάχια αναγκαστήκαμε φέτος να ξεφυλλίσουμε από την ανατολική πλευρά, ώστε να βελτιώσουμε των αερισμό των σταφυλιών.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η ανθοφορία ξεκίνησε οψιμότερα σε σχέση με το 2018, μετά τις 25 Μάη, ενώ η ανομοιομορφία που παρατηρήθηκε στην έκπτυξη διατηρήθηκε και στο στάδιο αυτό, όπως και στο στάδιο του περκασμού, που ξεκίνησε μετά τις 20 Ιουλίου.

Οι υπερβολικές βροχοπτώσεις μέχρι τα μέσα Ιούλη οδήγησαν σε αύξηση της ζωηρότητας και της παραγωγικότητας των πρέμνων και μας ανάγκασαν να προβούμε σε αραίωση φορτίου στον περκασμό, σε όλες σχεδόν τις ποικιλίες μας. Το σχετικά δροσερό καλοκαίρι καθυστέρησε την ωρίμανση των ποικιλιών η οποία πραγματοποιήθηκε οψιμότερα από αυτήν του 2018, στις κανονικές όμως ημερομηνίες για την περιοχή. Το ευχάριστο ήταν ότι η θερμοκρασία τον Αύγουστο, κυρίως όμως το Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο ήταν πολύ καλή, υψηλότερη της συνηθισμένης και με αρκετά μεγάλο εύρος ημερήσιας-νυκτερινής, αλλά και με ελάχιστες βροχοπτώσεις. Οι συνθήκες αυτές οδήγησαν σε πολύ καλή φαινολική ωριμότητα όλες τις ποικιλίες του κτήματος.

O τρύγος ξεκίνησε μετά τις 20 Αυγούστου με το Merlot και ολοκληρώθηκε  στα μέσα του Οκτώβρη με το Ξινόμαυρο. Τα σταφύλια ήταν υγιέστατα, με την επιθυμητή ωριμότητα. Τα κρασιά όλων των ποικιλιών μας είναι υψηλόβαθμα, με εξαιρετική οξύτητα, σκουρόχρωμα, με  πολύ έντονη αρωματική έκφραση, έχουν όγκο και πλούσια δομή.

Αμύνταιο                                                                             

Παρόμοια εξελίχθηκαν οι καιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου και στο Αμύνταιο (γράφημα 3 και 4), με πολύ λιγότερα χιλιοστά βροχής κατά τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου και χαμηλότερες θερμοκρασίες σε σχέση με τη Νάουσα.

Και εδώ όλα τα βλαστικά στάδια ήταν οψιμότερα σε σχέση με την περσινή χρονιά, συνέβησαν όμως στις συνήθεις ημερομηνίες για την περιοχή, με εξαίρεση κάποιες από τις πρώιμες ποικιλίες, των οποίων ο τρύγος ξεκίνησε στις ίδιες ημερομηνίες σε σχέση με το 2018.

Η χαμηλή βροχόπτωση είχε σαν αποτέλεσμα αρκετοί αμπελώνες στις αρχές του Σεπτέμβρη να αρχίσουν να δείχνουν σημάδια υδατικής καταπόνησης και η ωρίμανση που έμοιαζε να οψιμίζει σε σχέση με το 2018 να επισπευτεί σε κάποιες από τις πρώιμες ποικιλίες.

Οι σχετικά δροσερές θερμοκρασίες που επικράτησαν στην περιοχή από τα μέσα Αυγούστου και μετά και η πρωινή δροσιά συνέφεραν τα αμπέλια των μέσης και όψιμης εποχής ωρίμανσης ποικιλιών που ωρίμασαν εξαιρετικά στις συνήθεις για την κάθε ποικιλία ημερομηνίες.

Ο τρύγος ξεκίνησε μετά τις 26 Αυγούστου με το Sauvignon Blanc και ολοκληρώθηκε στο τέλος του Οκτώβρη με το Ξινόμαυρο.

Τόσο οι πρώιμες λευκές, όσο και οι πρώιμες ερυθρές ποικιλίες είχαν πολύ καλά αρώματα, πολύ καλή οξύτητα και στρογγυλή δομή. Ο Ροδίτης έδωσε κρασιά με τυπικά αρώματα της ποικιλίας, με υψηλή οξύτητα και κανονικό αλκοολικό τίτλο, ενώ το Ξινόμαυρο έδωσε κρασιά ικανοποιητικής ωριμότητας, με καλό χρώμα, πολύ καλή δομή και εξαιρετικά φρουτώδη αρώματα.

Γουμένισσα

Παρόμοιες καιρικές συνθήκες με αυτές της Νάουσας και του Αμυνταίου επικράτησαν στη διάρκεια του βλαστικού κύκλου και στη Γουμένισσα.

Οι περισσότερες ποικιλίες τρυγήθηκαν στις συνήθεις για την περιοχή ημερομηνίες. Ο τρύγος ξεκίνησε μετά τις 20 Αυγούστου με τις λευκές ποικιλίες Sauvignon blanc και Chardonnay, ακολούθησε η Μαλαγουζιά, το Ασύρτικο και ο Ροδίτης.

Αρχές Σεπτέμβρη τρυγήθηκαν τα πρώτα Merlot και στην συνέχεια οι ποικιλίες  Cabernet Sauvignon, Syrah, Ξινόμαυρο, Νεγκόσκα.

Τα φετινά λευκά κρασιά της Γουμένισσας είναι εξαιρετικά αρωματικά  με πολύ καλή ισορροπία αλκοόλης-οξύτητας, ενώ τα ερυθρά έχουν εξαιρετική δομή υψηλό αλκοολικό τίτλο με πολύ καλή οξύτητα. Χρωματικά τα ερυθρά είναι σκουρόχρωμα, ιδιαίτερα εκφραστικά αρωματικά και με πολύ καλή δομή.

Μια χρονιά για “δυνατά νεύρα”!

Η φετινή χρονιά μάς έκανε να σκεφτούμε δυο φορές τις παραδοσιακές μεθόδους αμπελουργίας, τον καιρό και τα κρασιά που φτιάχνουμε.

Ο τρύγος είναι η καλύτερη εποχή του έτους. Δεν είναι μόνο η στιγμή κατά την οποία δρέπει κανείς τους καρπούς μιας ολόκληρης χρονιάς, αλλά επιπλέον αποτελεί μια περίοδο στοχασμού και σχεδιασμού για το μέλλον.

Στην Κυρ-Γιάννη βλέπουμε το Δελτίο Τρύγου, όχι απλά, ως τυπική αναφορά, αλλά περισσότερο σαν μια δήλωση για όσα μας κάνουν να ξυπνάμε κάθε μέρα και να πηγαίνουμε στη δουλειά.

Ο ειδικός φόρος κατανάλωσης κρασιού που επιβλήθηκε πριν από μία διετία (ευτυχώς θα καταργηθεί από 1/1/2019), το όριο φύτευσης νέων αμπελώνων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η συρρίκνωση και η γήρανση της αμπελουργικής κοινότητας είναι όλα ζητήματα που έχουμε θίξει κατά τα προηγούμενα χρόνια.

Φέτος, θα θέλαμε να μιλήσουμε για δύο θέματα που αμφότερα επηρεάζουν τις προσπάθειές μας για τη δημιουργία μιας υγιούς, βιώσιμης και παγκοσμίου κλάσης βιομηχανίας κρασιού.

1. Το παρωχημένο νομικό πλαίσιο για τον οινοπαραγωγικό κλάδο στην Ελλάδα
2. Οι μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες

Στην Ελλάδα το σύστημα ΠΟΠ / ΠΓΕ δημιουργήθηκε πριν από σαράντα χρόνια. Από τότε, παρά τις θεαματικές αλλαγές στην παγκόσμια και στην ελληνική βιομηχανία οίνου, κατά την τελευταία δεκαετία, σημαντικές τροποποιήσεις ή προσαρμογές δεν σημειώθηκαν. Αν θέλουμε ποτέ να θεωρηθούμε μέρος του σύγχρονου οινικού κόσμου, αυτό πρέπει να αλλάξει. Ο κλάδος και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης υπό την εποπτεία των τοπικών συμβουλίων αμπέλου και οίνου, πρέπει να επανεφεύρουν τον εαυτό τους και να αναβαθμίσουν το νομικό πλαίσιο. Το σύστημα πρέπει να συνεργαστεί μαζί με τους οινοπαραγωγούς και όχι, εναντίον τους, προκειμένου να εξασφαλίσουμε ποιοτικό έλεγχο, βέλτιστες πρακτικές καλλιέργειας και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Όλοι ελπίζουμε ότι το πρώτο ελληνικό Συμπόσιο Αμπέλου και Οίνου μέσα στο 2019 θα αντιμετωπίσει αυτά τα θέματα και θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ένα εύρωστο ελληνικό αμπελώνα το 2030.

Το δεύτερο ζήτημα έχει να κάνει με τις μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες.

Φέτος, ζήσαμε έναν ήπιο χειμώνα με υψηλές βροχοπτώσεις, αλλά περιορισμένη χιονόπτωση. Οι θερμοκρασίες ήταν υψηλότερες από τον μέσο όρο.

Η άνοιξη ήρθε με φυσιολογικές βροχοπτώσεις, αλλά απόλυτη ανομβρία τον Απρίλιο, έναν από τους ξηρότερους που ζήσαμε ποτέ. Οι μέσες θερμοκρασίες ήταν υψηλές, οπότε η έκπτυξη των οφθαλμών και η άνθιση ήρθαν νωρίτερα από ποτέ, σηματοδοτώντας μία πρώιμη χρονιά. Πού να ξέραμε τη συνέχεια!

Η αρχή του καλοκαιριού ήταν πρωτόγνωρη με καθημερινές νυχτερινές βροχοπτώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του Ιούλη, που ανάγκασαν τους πιο σκληροτράχηλους αμπελουργούς να εργάζονται ακόμη σκληρότερα, και τους λιγότερο ανθεκτικούς να βλέπουν τους αμπελώνες τους να πλήττονται από τον περονόσπορο και τον βοτρύτη. Η εντατική εργασία και οι τακτικές επεμβάσεις είχαν αποτέλεσμα. Στις 18 Αυγούστου μία βαριά καταιγίδα με ύψος βροχής που ξεπέρασε τα 180 χιλιοστά μέσα σε τέσσερεις ώρες, δημιούργησε περισσότερα προβλήματα στους δρόμους, παρά στους αμπελώνες μας!

Ήταν το τέλος ενός δραματικού μήνα μετά τον οποίο, ζήσαμε ένα εξαιρετικό καλοκαίρι! Οι όμορφες μέρες με τις κανονικές θερμοκρασίες και τις δροσερές νύχτες κράτησαν μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, επιτρέποντας μια ωραία και σταδιακή ωρίμανση όλων των αμπελώνων του Ξινόμαυρου.

Τρυγήσαμε μέχρι τις 15 Οκτωβρίου, φορώντας κοντομάνικα και σορτς, μαζεύοντας σταφύλια καλού χρώματος, όμορφης αρωματικής έντασης και με υψηλά επίπεδα σακχάρων. Αυτό που είναι πολύ ενδιαφέρον είναι η καλή ισορροπία των κρασιών: υψηλό επίπεδο αλκοόλ που δίνει τη δομή, αλλά με μέση φαινολική ωριμότητα που παράγει κρασιά με εξαιρετική κομψότητα· ήδη “ξεκουράζονται” στην κάβα μας, κι εμείς ανυπομονούμε να τα δοκιμάσουμε ξανά την άνοιξη για την τελική ετυμηγορία μας.

Ακόμα, ωστόσο δεν έχουμε απαντήσει στα ερωτήματα της χρονιάς.

Πώς θα αντιμετωπίσουμε τις καιρικές αλλαγές; Πρέπει να αυξήσουμε την απόδοση ποιότητας της παραγωγής και τον “πράσινο τρύγο”; Πώς θα αντιμετωπίσουμε έναν μη αξιόπιστο κύκλο  ωρίμανσης; Ποιοι είναι οι παράγοντες που θα κάνουν το Ξινόμαυρο ακόμα πιο κομψό, εύκολο να καταναλωθεί άμεσα, διατηρώντας όμως, παράλληλα τη μακροζωία του για την οποία είναι γνωστό; Είμαστε πιο κοντά κάθε χρόνο στη διαχείριση των διαβόητων τανινών του, αλλά είμαστε στον σωστό δρόμο;

Αυτές τις ερωτήσεις αντιμετωπίζουμε κάθε μέρα και ναι, δεν έχουμε ακόμα όλες τις απαντήσεις.

Κι όμως, αυτό είναι που κάνουμε και αγαπάμε!

Τις καλύτερες ευχές μου,

Στέλιος Μπουτάρης

Μία κορυφαία οινικά χρονιά!

Τα θετικά της χρονιάς

Οι καιρικές συνθήκες που επικράτησαν τον Μάρτιο και τον Απρίλιο είχαν ως αποτέλεσμα η αμπελουργική χρονιά να ξεκινήσει νωρίτερα από κάθε άλλη των τελευταίων δέκα χρόνων.

Η έκπτυξη ήταν ομοιόμορφη, ιδιαίτερα για την ποικιλία Ξινόμαυρο.

Το αξιοσημείωτο της φετινής χρονιάς ήταν η πρώιμη εμφάνιση της αλλαγής του χρώματος των κουκουτσιών, που σηματοδότησε την έναρξη της ωρίμανσής τους, προετοιμάζοντας μας για μία πολύ καλή φαινολική ωριμότητα.

Τόσο στη Νάουσα, όσο και στο Αμύνταιο η απουσία βροχοπτώσεων, τους μήνες Απρίλιο-Ιούνιο και Αύγουστο-Σεπτέμβριο αντίστοιχα, σε συνδυασμό με τις χαμηλότερες νυχτερινές θερμοκρασίες, επέδρασσαν θετικά στην υγιεινή κατάσταση των σταφυλιών, καθώς και στη πορεία ωρίμανσής τους.

Τα αρνητικά της χρονιάς

Στη Νάουσα εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών της ημέρας δεν καταφέραμε να αποτρέψουμε τα εγκαύματα των σταφυλιών στα αμπελοτόπια με νότια έκθεση, ιδιαίτερα στο Ξινόμαυρο.

Στο Αμύνταιο, ο ψυχρός και ξηρός χειμώνας είχε ως αποτέλεσμα τα φυτά να ξεκινήσουν το βλαστικό τους κύκλο, με σημαντικά μειωμένα υδατικά αποθέματα. Οι πολυπόθητες βροχές του Μαΐου και του Ιουλίου δυστυχώς συνοδεύτηκαν από χαλάζι, το οποίο μείωσε σημαντικά την παραγωγή σε αρκετές περιοχές του Αμυνταίου.

Μια χρονιά με ανομοιόμορφες συνθήκες, αλλά εξαιρετικά αποτελέσματα

Το 2016 ήταν μια χρονιά με ανομοιόμορφες συνθήκες που οδήγησε σε ανομοιόμορφα αποτελέσματα.

Το μυστικό ήταν πάλι η αποτελεσματική δουλειά στο αμπέλι και η πολύ προσεκτική επιλογή. Αυτή μας βοήθησε να πάρουμε το καλύτερο δυνατό σταφύλι, να μετατρέψουμε τη δυσκολία σε πλεονέκτημα και μια άστατη σοδειά σε εξαιρετική.

Τα συν (+)

Ένα μέτρια ζεστό καλοκαίρι, με ξηρές συνθήκες, κυρίως κατά τους δύο πρώτους μήνες, δημιούργησε τις ιδανικές προϋποθέσεις για την πρώιμη ωρίμανση των σταφυλιών.

Οι ήπιες θερμοκρασίες του Αυγούστου και η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας και νύχτας συνέβαλαν στη διατήρηση της οξύτητας και του αρωματικού δυναμικού όλων των ποικιλιών. Αν και η έντονη βροχόπτωση στις αρχές Σεπτεμβρίου επιβράδυνε τον ρυθμό ωρίμανσης του Ξινόμαυρου, η άμεση βελτίωση του καιρού επέτρεψε την ολοκλήρωση της ωρίμανσης, φέρνοντας νωρίτερα την ημερομηνία έναρξης του τρύγου κατά 5 με 10 ημέρες.

Τα μείον (-)

Οι ζεστοί και ξηροί μήνες πρώτοι μήνες του 2016 προκάλεσαν την άνομοιόμορφη ανάπτυξη των πρώτων βλαστών. Στη συνέχεια, ο Μάιος έφερε περισσότερες βροχές από το συνηθισμένο, εμποδίζοντας την ομαλή πορεία της άνθησης. Οι συνθήκες αυτές οδήγησαν στην παραγωγή σταφυλιών που εμφάνιζαν διαφορετικό επίπεδο ωρίμανσης στο ίδιο φυτό. Στο Αμύνταιο, οι καιρικές συνθήκες ήταν παρόμοιες, με εξαίρεση την υψηλότερη βροχόπτωση της περιόδου Αυγούστου-Σεπτεμβρίου, οι οποίες δυσκόλεψαν την ωρίμανση των όψιμων ποικιλιών, όπως το Ξινόμαυρο.

Μια πολύ καλή χρονιά, παραλίγο μεγάλη

Οι ήπιες καιρικές συνθήκες και τα χαμηλά επίπεδα υγρασίας μέχρι τα τέλη του καλοκαιριού δημιούργησαν υψηλές προσδοκίες για την ποιότητα της φετινής σοδειάς.

Ωστόσο, ένας ασυνήθιστος Σεπτέμβριος, με υψηλές θερμοκρασίες στην αρχή και πολλές βροχές στο δεύτερο μισό, ήρθε να ταράξει την ομαλή πορεία των σταφυλιών. Οι πρώιμες ερυθρές και οι λευκές ποικιλίες που δεν επηρεάστηκαν από αυτή την αλλαγή, έφτασαν σε πολύ υψηλά επίπεδα ποιότητας. Όσο για το Ξινόμαυρο, που πιέστηκε από τις συνθήκες που επικράτησαν κατά τη διάρκεια του τρύγου, μπορεί το 2015 να μην ήταν τελικά η μεγάλη χρονιά που περιμέναμε, δείχνει όμως ότι θα μας προσφέρει πολύ όμορφα κρασιά με έντονα φρουτώδη αρώματα και μαλακό στόμα.

Οι καλές στιγμές

Στο μεγαλύτερο μέρος του, το 2015 χαρακτηρίστηκε από ιδανικές συνθήκες. Αυξημένα υδατικά αποθέματα στο ξεκίνημα και κανονικές θερμοκρασίες μέχρι τον Απρίλη άνοιξαν τη χρονιά με τους καλύτερους οιωνούς. Ο ξηρός καιρός του Μαΐου περιόρισε τον κίνδυνο ανάπτυξης του περονόσπορου και των μυκητολογικών προσβολών προστατεύοντας την υγεία των σταφυλιών τόσο στη Νάουσα όσο και στο Αμύνταιο. Η θερμοκρασία τους καλοκαιρινούς μήνες ήταν χαμηλότερη από τα κανονικά επίπεδα, ωστόσο η περίοδος αυτή ολοκληρώθηκε με καλό, πρώιμο και ομοιόμορφο χρωματισμό των σταφυλιών, παντελή έλλειψη ασθενειών και καλή ωριμότητα των κουκουτσιών. Όλα έδειχναν ότι οδεύουμε προς την ολοκλήρωση μιας μεγάλης χρονιάς.

Οι δύσκολες στιγμές

Λίγο πριν το τέλος, ο Σεπτέμβριος ήρθε να αποτελέσει παραφωνία στην ομαλή εξέλιξη που είχε η χρονιά μέχρι εκείνη τη στιγμή. O μήνας ξεκίνησε με ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες για την εποχή, οι οποίες δημιούργησαν έντονο στρες στα αμπέλια και έβαλαν σε δοκιμασία τις αντοχές τους. Οι συνθήκες αυτές είχαν σαν αποτέλεσμα την καθυστέρηση της ωρίμανσης των περισσότερων ποικιλιών. Στο δεύτερο μισό του μήνα, οι ημέρες βροχής εναλλάσσονταν με ημέρες ηλιοφάνειας, δημιουργώντας προβλήματα στο Ξινόμαυρο, ιδίως στη Νάουσα, όπου ένα ελαφρύ χαλάζι προκάλεσε ζημιές στο φύλλωμα των αμπελιών.

Κάθε εμπόδιο για καλό…

Ο τρύγος του 2013 ξεκίνησε νωρίτερα από κάθε άλλη φορά. Αυτό δυσκόλεψε τις πρώιμες ποικιλίες, αλλά βοήθησε το όψιμο Ξινόμαυρο να δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα, τόσο σε Νάουσα όσο και σε Αμύνταιο.

Χρονιά με καλές καιρικές συνθήκες, αλλά και κάποιες πολύ δύσκολες στιγμές, το 2013 στο τέλος μας αντάμειψε χαρίζοντάς μας σταφύλια με εξαιρετικό χρώμα, καλές τανίνες, έντονα αρώματα και κομψό χαρακτήρα.

ΝΑΟΥΣΑ

Η χρονιά του 2012 ξεκίνησε με σχετικά χαμηλότερες θερμοκρασίες από τις συνηθισμένες, με εξαίρεση το μήνα Μάρτιο που τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και θερμότερος (γράφημα 1), ενώ οι βροχοπτώσεις ήταν οι συνηθισμένες για την εποχή. Έτσι οι περισσότερες ποικιλίες, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών του Μαρτίου ξεκίνησαν σχετικά νωρίς τον βλαστικό τους κύκλο (τέλος Μάρτη).

Τον Απρίλιο και το Μάιο η θερμοκρασία κυμάνθηκε στα κανονικά επίπεδα, οι βροχοπτώσεις όμως που σημειώθηκαν ήταν περισσότερες με αποτέλεσμα ο ρυθμός βλάστησης των φυτών να είναι έντονος και η άνθηση σε όλες τις ποικιλίες να οψιμίσει μερικές μέρες (τέλος Μάη).

Η σχετική υγρασία τις ατμόσφαιρας ήταν υψηλή (γράφημα 2) και ο κίνδυνος περονοσπόρου μεγάλος. Παρόλα αυτά, τα αμπέλια, λόγω της επιμελημένης φυτοπροστασίας και των υψηλών θερμοκρασιών που ακολούθησαν τους καλοκαιρινούς μήνες, δεν παρουσίασαν ιδιαίτερα προβλήματα ασθενειών.

Οι καλοκαιρινοί μήνες ήταν ιδιαίτερα θερμοί, με τη θερμοκρασία να βρίσκεται πάνω από τους 40ο C για αρκετές μέρες, σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Οι ράγες αμέσως μετά την καρπόδεση αναπτύχθηκαν σε ένα περιβάλλον συνεχόμενων υψηλών θερμοκρασιών, χωρίς αυξομειώσεις, με αποτέλεσμα να εγκλιματιστούν στις υψηλές θερμοκρασίες. Η αναγκαία και επαναλαμβανόμενη άρδευση λόγω των ξηροθερμικών συνθηκών του καλοκαιριού (γράφημα 3) βοήθησε ώστε η φωτοσύνθεση να είναι έντονη αρκετές ώρες στη διάρκεια της ημέρας και οι περισσότερες ποικιλίες ωρίμασαν πρώιμα.

Έτσι το Merlot και το Syrah τρυγήθηκαν μετά τις 20 Αυγούστου, έχοντας υψηλά Beume, καλή οξύτητα και εξαιρετικό φαινολικό δυναμικό.

Το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη ο καιρός ήταν πολύ ζεστός, αλλά στα μέσα του Σεπτέμβρη άλλαξε, με βροχές για 5 συνεχόμενες μέρες και σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες. Αυτές οι συνθήκες καθυστέρησαν την ωρίμανση του Ξινόμαυρου που μέχρι τότε φαίνονταν πρώιμη. Έτσι περιμένοντας να απομακρυνθεί η περίσσεια νερού στο έδαφος και να επανέλθουν τα φυτά στα πριν τη βροχή επίπεδα ωριμότητας, φτάσαμε στο τέλος του Σεπτέμβρη, με αρχές Οκτώβρη, οπότε μαζέψαμε και τα τελευταία αμπελοτεμάχια του κτήματος, αφού ο καιρός στάθηκε σύμμαχος μας χαρίζοντάς μας ένα εξαιρετικό όψιμο καλοκαιράκι.

Όπως είναι η πάγια τακτική μας, έγινε προσεκτική διαλογή σταφυλιών και ραγών στην ταινία διαλογής ώστε να πέσουν σε κάθε δεξαμενή οι καλύτερες ράγες των καλύτερων σταφυλιών του κάθε αμπελοτεμαχίου.

Κρίνοντας το κρασί του Ξινόμαυρου στις δεξαμενές που αποζύμωσαν φαίνεται ότι αν και χρωματικά δεν φθάνει την ένταση του 2011, αρωματικά και γευστικά εμφανίζεται εξίσου καλό, και με μαλακότερες τανίνες, οπότε μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για μια πολύ καλή έως εξαιρετική χρονιά. Μένει να δούμε πως θα εξελιχθεί κατά την παλαίωση.

Μια Υπέροχη Χρονιά για το Ξινόμαυρο!

Μετά από τρεις μάλλον μέτριες χρόνιες για το Ξινόμαυρο, ήρθε το 2011 για να επαναφέρει την τάξη! Φέτος ο καιρός μάς βοήθησε να πετύχουμε αυτό που ψάχνουμε καιρό στο Κτήμα, δηλαδή φαινολικά ώριμα κρασιά, χωρίς όμως υψηλό αλκοολικό βαθμό.

Φαίνεται επίσης ότι η φετινή χρονιά θα είναι μια από εκείνες, όπως το 1994 και το 2001, που έρχονται μια φορά τη δεκαετία! Μετά από ένα βροχερό Μάιο, είχαμε μια παρατεταμένη ξηρασία, χωρίς όμως ακραίες θερμοκρασίες.  Ως αποτέλεσμα, είχαμε μια πάρα πολύ καλή ωρίμανση, χωρίς όμως να ανέβουμε σε αλκοολικό βαθμό πάνω από το 14 και χωρίς να χάσουμε οξύτητα.  Όσον αφορά το χρώμα, οι πρώτες δεξαμενές είναι “μαύρες” με δείκτες που δεν έχουμε ξαναδεί στο εργαστήριο μας. Τέλος, η απουσία καύσωνα όλο το καλοκαίρι έδωσε πολύ καλή οξύτητα, και συνεπώς κρασιά βαθιάς παλαίωσης.

Ειδικότερα τις τελευταίες 15 μέρες, μετά την έντονη βροχόπτωση της 20ης Σεπτεμβρίου, οι θερμοκρασίες στη Νάουσα κυμάνθηκαν στους 23-25 βαθμούς την ημέρα, και 16-18 βαθμούς το βράδυ, δημιουργώντας τις τέλειες συνθήκες για ωρίμανση.